Gedragsvaardigheden ontwikkelen: de sleutel tot herstel
De geestelijke gezondheidszorg richt zich vaak op ziektes, diagnoses en behandelingen. Toch blijft één belangrijk aspect onderbelicht: de gedragsvaardigheden die we in onze jeugd niet of onvoldoende hebben ontwikkeld. Stel je voor dat we deze vaardigheden toen al hadden geleerd - veel diagnoses hadden wellicht voorkomen kunnen worden. Zou de focus niet meer moeten liggen op het aanleren van deze essentiële vaardigheden? Door oorzaken aan te pakken, voorkom je klachten bij de basis.
Diagnoses
Diagnoses worden vaak bepaald door willekeurige symptomen, die per persoon sterk verschillen. Daarom focus ik op het aanpakken van symptomen op individueel niveau, omdat ieder mens uniek is. Daarnaast heeft bijna niemand slechts één diagnose. Wetenschap onderzoekt vaak één probleem tegelijk, zoals angst of depressie, terwijl mijn klanten meestal met meerdere diagnoses komen – dit sluit aan bij de werkelijkheid.
Wetenschap
Wetenschap kijkt vaak niet naar de kern achter diagnoses: onveilige hechting. Bijna 40% van volwassenen is onveilig gehecht. Dit ontstaat door jeugdpatronen zoals affectieve verwaarlozing, parentificatie, emotioneel of fysiek misbruik, en educatieve mishandeling. Vooral educatieve verwaarlozing herken ik vaak bij klanten met burn-out of depressie.
Jeugdpatronen
Waarom worden jeugdpatronen vaak genegeerd? Dit vraagt namelijk dat wetenschappers eerst hun eigen patronen doorzien en loslaten. Pas dan kunnen jeugdpatronen en hun impact grootschalig onderzocht worden. Omdat ik zelf hersteld ben van mijn eigen jeugdpatronen en bijbehorende diagnoses, weet ik de juiste vragen te stellen. Ik herken beperkende overtuigingen en onjuiste aannames die ons gedrag beïnvloeden. Het goede nieuws? We kunnen ons aandeel hierin veranderen en emotioneel gezond gedrag ontwikkelen – een krachtig en hoopgevend inzicht.
Gedragsvaardigheden
Welke gedragsvaardigheden bedoelen we? Ik heb ze ingedeeld in categorieën zoals Karaktereigenschappen, Vaardigheden, Houdingen, Emotionele behoeften, Deugden, Gevoel en Overig.
Hieronder volgt een overzicht.
Karaktereigenschappen
Assertiviteit
Authenticiteit
Autonomie
Balans
Jezelf centraal stellen
Congruentie
Empathisch vermogen
Geduld
Integriteit
Lerend vermogen
Emotioneel loskomen van je ouders
Optimisme
Redelijkheid
Spontaniteit
Vaardigheden
Goed beoordelingsvermogen
Keuzes maken en beslissen
Creativiteit inzetten
Duidelijke doelen stellen
Betekenis en richting in je leven vinden
Emotionele intelligentie ontwikkelen
Financiële onafhankelijkheid bereiken
Flexibel omgaan met situaties
Gezonde grenzen stellen
Leven in het hier en nu
Hulp durven vragen
Bereid zijn om anderen te helpen
Je kwetsbaar durven opstellen
De pauze-, stop- of langzaam-aan-knop gebruiken
Nee durven zeggen
Ontspannen en tot rust komen
Je ontwikkelingspotentieel benutten
Onvoorwaardelijkheid tonen
Voor jezelf opkomen
Effectief overleggen
Plannen en organiseren
Praktische intelligentie toepassen
Prioriteiten stellen
Rust in je hoofd creëren
Signalen en patronen herkennen
Sociale contacten opbouwen en onderhouden
Omgaan met tegenslagen
Emotionele verbinding aangaan
Vertrouwen opbouwen en geven
Taken afronden en voltooien
Vriendschappen ontwikkelen
Jezelf blijven
Zelfvertrouwen versterken
Houdingen
Autonomie: zelf keuzes maken en onafhankelijk zijn
Helderheid in bedoelingen en intenties
Een gezond gevoel van eigenwaarde
Gezond omgaan met geheimen
Integriteit: handelen volgens je waarden
Een sterk moreel kompas
Privacy respecteren
Respect tonen voor jezelf en anderen
Emotionele behoeften
Aandacht en zorgzaamheid ontvangen
Gevoel van begrepen worden
Bevestiging en erkenning krijgen
Herkennen van en omgaan met emoties
Emotionele balans en regulatie
Diepgaande emotionele verbindingen
Op een gezonde manier liefhebben
Liefde en passie ervaren
Een gezonde puberteit doormaken
Gezonde relaties opbouwen
Ruimte om te voelen en emoties te beleven
Intrinsieke motivatie ontwikkelen
Emotionele volwassenheid bereiken
Wederkerigheid in relaties
Deugden
Zelfacceptatie en eigenwaarde
Betrouwbaarheid en consistentie
Bewust leven in het hier en nu
Een realistisch zelfbeeld hebben
Gevoel voor verantwoordelijkheid tonen
Gevoel
Blijdschap ervaren
Balans in emoties behouden
Energiek en levendig voelen
Geluk en tevredenheid vinden
Genieten van het moment
Optimisme uitstralen
Positieve gedachten over jezelf koesteren
Emotionele kracht en veerkracht tonen
Voldoening en innerlijke rust ervaren
Vrijheid en onafhankelijkheid voelen
Zelfvertrouwen en zelfverzekerdheid uitstralen
Overig
Positieve herinneringen
Persoonlijke interesses
Een normaal en gebalanceerd leven
Zelf invloed hebben op je toekomst
Een gevoel van veiligheid.
Aandacht
Vaardigheden en gedragingen verdienen meer aandacht dan diagnoses. Het ontwikkelen van emotioneel gezonde gewoontes is cruciaal voor herstel, ongeacht de diagnose.
Op basis van mijn visie en werk met klanten heb ik een overzicht samengesteld van wat echt nodig is voor herstel. Dit overzicht is veel waardevoller dan de DSM-5, die door verzekeraars wordt gebruikt. Het vergoeden van deze vaardigheidsontwikkeling zou een enorme vooruitgang zijn.
Gevoel
Ik beschouw het ontwikkelen van je gevoel als het belangrijkste aspect van herstel. Het vormt de basis, ongeacht waarvan je herstelt. Door je gevoel te ontwikkelen, leer je veilig hechten. Dit proces is de sleutel tot diepgaand, structureel herstel en blijvende verandering.
Kan een coaching jou helpen?